در حالی که اقشار متوسط و کمدرآمد جامعه برای تهیه اقلام ضروری سفره خود تحت فشار هستند، بررسیها نشان میدهد که دلالان برنج در بازار ایران طی یک سال گذشته سودی تا بیش از 300 درصد را تجربه کردهاند؛ یک کارشناس میگوید که در حال حاضر معاملهگران وال استریت چنین سودی را به جیب نمیزنند.
به نقل از خبرگزاری فارس؛ طبق تحقیقات میدانی انجامشده در گیلان و مازندران، دلالان در فصل برداشت تابستان ۱۴۰۳ اقدام به خرید گسترده برنج از کشاورزان کردند. در آن زمان قیمت برنج طارم و هاشمی را حدود ۸۰ تا ۹۰ هزار تومان و حتی به دلیل نیاز مالی فوری، کشاورزان محصول خود را به قیمت پایینتر واگذار کردند.با این حال، اکنون در تیرماه ۱۴۰۴، همان برنجها در فروشگاههای زنجیرهای تهران و مغازههای محلی به قیمتهای بین ۳۱۰ تا ۳۵۰ هزار تومان عرضه میشوند. این یعنی افزایش حدود ۳۰۰ درصدی قیمت طی کمتر از ۱۲ ماه، بدون اینکه تغییری در کیفیت یا هزینه تولید ایجاد شده باشد.
برنج چطور گران شد؟شرکتها و سرمایهگذاران بزرگ در فضای خالی دولت به خرید کالای برنجکارانی که تا خرخره قرض داشتند وارد شدند، آنها مجبور بودند برای پرداخت بدهی به هر قیمتی بفروشند، آنها این برنجها را احتکار کرده و قطره چکانی به بازار دادند که قیمتها را تا سه برابر افزایش داد. این شرکتهای بزرگ گردانندگان بازار بودند طبق اسنادی که وجود دارد یک شرکت بزرگ چند منظورهای که در زمینه خرید و فروش برنج فعالیت می کند 21 تیرماه و تنها در یک روز قیمت را 41 درصد افزایش داد.
نقش دلالان در نظام توزیع معیوبکارشناسان بخش کشاورزی معتقدند بخش زیادی از افزایش قیمت، نه ناشی از هزینه تولید، بلکه به دلیل سودجویی دلالان و انبارداران بزرگ است. این افراد با خرید گسترده محصول در فصل برداشت، آن را انبار کرده و در زمان کمبود روانی عرضه، به بازار تزریق میکنند. نبود سامانه شفاف رصد کالا، باعث شده دست دلالان در این سوداگری باز بماند.
فریبرز سهرابی، کارشناس اقتصاد کشاورزی، میگوید: «دلالها هیچ نقشی در تولید ندارند، اما سودی بیشتر از کشاورز، توزیعکننده و حتی خردهفروش میبرند. این ساختار نهتنها غیرعادلانه است، بلکه مشوق دلالی و مانع توسعه کشاورزی واقعی است. در حال حاضر تریدرهای وال استریت چنین سودی را به جیب نمیزنند.»
سود بیشتر از هر بازار دیگربرای مقایسه بهتر، اگر شخصی در مرداد ۱۴۰۳ مبلغ ۸۵ میلیون تومان برای خرید ۱۰۰۰ کیلو برنج هزینه کرده باشد، اکنون همان مقدار را با قیمتی حدود ۳۲۰ میلیون تومان میفروشد. این یعنی ۲۳۵ میلیون تومان سود خالص تنها در کمتر از یک سال؛ معادل بیش از ۲۷۰ درصد بازگشت سرمایه. در حالی که سود سپرده بانکی یکساله کمتر از ۳۰ درصد است و بازار ارز و سکه نیز چنین بازدهیای نداشتهاند.
چه کسانی ضرر میکنند؟در این چرخه معیوب، دو گروه بیشترین آسیب را میبینند:کشاورزان که محصولشان را به ناچار و زیر قیمت واقعی میفروشند و مصرفکنندگان نهایی که مجبورند کالای اساسی را با قیمتی نجومی بخرند.در چنین شرایطی، غیبت سیاستگذاری دقیق در حوزه تنظیم بازار و نبود ابزار نظارت مؤثر باعث شده که دلالان با کمترین زحمت، بیشترین سود را ببرند.سود دلالان برنج طی یک سال گذشته بین ۲۷۰ تا ۳۰۰ درصد بوده است. این رقم، از هر بازار دیگری در اقتصاد ایران بالاتر است. اصلاح ساختار توزیع، راهاندازی سامانه رصد خرید و فروش، مالیاتستانی از سودهای کلان و حمایت واقعی از کشاورزان میتواند تنها بخشی از راهکارهای مقابله با این ناهنجاری گسترده باشد.
مدیر مسئول : میلاد مانوسیان
خبرنگار : آرمین حضرتی
منبع : خبرگزاری فارس
