درحالیکه مقامات آمریکایی غنیسازی اورانیوم را شریان حیاتی انرژی و امنیت ملی خود میدانند، همزمان ایران را از دستیابی به همین فناوری نه از سر نگرانیهای فنی یا حقوقی، بلکه از منطق انحصار قدرت و ممانعت از استقلال انرژی بازمیدارند.
به نقل از خبرگزاری فارس؛ آمریکا بار دیگر فشارهای خود بر ایران برای توقف غنیسازی اورانیوم را افزایش داده است؛ در جدیدترین موضعگیری، دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا در دوم ژوئن ۲۰۲۵ در گفتگو با اکسیوس گفته که «تحت هیچ توافقی، ایالات متحده اجازه نخواهد داد ایران اورانیوم غنیسازی کند.»این اظهارات در واکنش به پیشنهاد احتمالی تیم دیپلماتیک جو بایدن بیان شد که طبق آن، ایران میتوانست در چارچوبی محدود، اورانیوم را تا سطح غیرنظامی (۳ درصد) غنیسازی کند اما ترامپ با تاکید بر سیاست «فشار حداکثری»، این گزینه را نیز رد کرده و گفته بود که ایران حتی نباید گام ابتدایی غنیسازی را بردارد.
این مواضع نشان میدهد که واشنگتن بهویژه در سطوح سیاسی محافظهکار، راهبرد غنیسازی توسط کشورهای دیگر، بهویژه ایران، را تهدیدی امنیتی میداند، حتی اگر تحت نظارتهای بینالمللی باشد اما در همان حال که آمریکا ایران را بهشدت از غنیسازی بر حذر میدارد، در داخل خود، این فناوری را یک زیرساخت ضروری برای انرژی، امنیت ملی و حتی سیاست خارجی تعریف کرده است.
صنعت غنیسازی: شریان حیاتی انرژی و قدرت در نگاه آمریکادر شرایطی که بحران جهانی انرژی، تغییرات اقلیمی، و رقابت ژئوپلتیک با روسیه و چین شدت گرفته است، واشنگتن اهمیت زنجیره سوخت هستهای را بیش از گذشته مورد تاکید قرار داده است. صنعت غنیسازی، که تامینکننده اصلی سوخت برای نیروگاههای هستهای است، نقشی محوری در راهبرد انرژی آمریکا ایفا میکند.سناتور جی. بنت جانستون در 5 مارس ۱۹۹۰ گفت: «من حیثیت سیاسیام را بر سر این موضوع گذاشتهام، شرافت خود را. این موضوعی نیست که دربارهاش ذهنهای منطقی اختلاف داشته باشند.»(واشنگتنپست، 1990)
از سوی دیگر، ارنست مونیز، وزیر انرژی دولت اوباما، در گزارشی در سال ۲۰۱۸ هشدار داده بود: «ما در حال حاضر توانایی تأمین نیازهای سوخت برای راکتورهای نیروی دریایی یا تولید تریتیوم مورد نیاز در زرادخانه خود را نداریم… ساعت در حال تیکتاک است.»این نگرانیها نشان میدهد که آمریکا غنیسازی را نه تنها برای تولید برق، بلکه برای استمرار عملکرد ناوگان نظامی هستهای و حفظ زرادخانه سلاحهای خود ضروری میداند.دکتر کاترین هاف، معاون وزارت انرژی آمریکا در امور هستهای نیز در ۲۰۲۳ در جلسهای رسمی در کنگره گفت: «ادامه وابستگی به روسیه برای این سوخت رویکردی پایدار نیست. ما باید زنجیره تامین داخلی خودمان را داشته باشیم.»(منبع: U.S. Senate Energy and Natural Resources Committee, September 2023)اندیشکده Third Way نیز که به دولتهای دموکرات مشاوره میدهد، در گزارشی استراتژیک نوشت: «سرمایهگذاری در زنجیره سوخت هستهای نهتنها اقتصادی است بلکه واقعا برای امنیت ملی ایالات متحده حیاتی است.»(Third Way Report: Nuclear Energy for the Next Generation, 2023)
ژنرال بازنشسته جیمز ال. جونز که مشاور امنیت ملی اوباما بوده است به نشریه هیل گفته که «از دست دادن تنها منبع داخلی غنیسازی اورانیوم، رهبری آمریکا در صنعت و تلاشهای بینالمللی عدم اشاعه را تضعیف میکند.»(The Hill, July 2023)این اظهارنظرها بهوضوح نشان میدهد که برای واشنگتن، غنیسازی اورانیوم یک صنعت تجملاتی یا اختیاری نیست؛ بلکه بخشی حیاتی از قدرت سخت و نرم این کشور به شمار میرود. با این حال، همین واشنگتن، دسترسی دیگر کشورها به این فناوری را تهدید امنیت جهانی میخواند.بر اساس آرشیو روزنامه گاردین، باراک اوباما، رئیسجمهور وقت در سال ۲۰۱۰ نیز اهمیت انرژی هستهای در ساختار تولید انرژی پاک را اینگونه توصیف کرد: «با اینکه ما در نزدیک به ۳۰ سال گذشته ساخت نیروگاه جدید هستهای را آغاز نکردهایم، اما انرژی هستهای همچنان بزرگترین منبع سوخت بدون تولید کربن ماست. برای پاسخ به نیاز روزافزون ما به انرژی و جلوگیری از بدترین پیامدهای تغییرات اقلیمی، باید میزان انرژی هستهای را افزایش دهیم. به همین سادگی.»
حتی در دهه ۱۹۹۰، وقتی صنعت غنیسازی در آمریکا با رکود مواجه بود، سیاستمداران همچنان بر ضرورت آن پافشاری میکردند.تحلیل موسسات بینالمللی مانند آژانس بینالمللی انرژی (IEA) نشان میدهد که بدون توسعه زیرساختهای هستهای، امکان تحقق اهداف کربنزدایی و امنیت انرژی پایدار وجود ندارد. در گزارش سال ۲۰۲۲ این نهاد آمده است، «کشورهایی که به دنبال امنیت انرژی بلندمدت و کاهش وابستگی به سوختهای فسیلی هستند، باید انرژی هستهای را بهعنوان یکی از منابع پایه در ترکیب انرژی خود حفظ یا توسعه دهند.»(IEA World Energy Outlook 2022)
رفتار دوگانه آمریکا در قبال غنیسازی اورانیوم، مخالفت قاطع با آن در مورد ایران، و دفاع سرسختانه از آن در داخل، به روشنی نشان میدهد که مسئله نه فنی و نه حقوقی، بلکه صرفا راهبردی و سیاسی است. واشنگتن بهدرستی غنیسازی را صنعتی میداند که قدرت تولید انرژی پایدار، استقلال استراتژیک، و توان نظامی بلندمدت را تضمین میکند اما با انحصاریسازی این فناوری، تلاش دارد دیگر کشورها را از رسیدن به این مزیتها باز دارد.
مدیر مسئول : میلاد مانوسیان
خبرنگار : آرمین حضرتی
منبع : خبرگزاری فارس
